بهرام چوبین فرزند بهرام گشنسب از یکی از هفت خاندان ممتاز ساسانیان و مردی از اهل ری بود و به علت بلندی قد و عضلانی بودن اندام به این نام معروف شد.
در زمان او که مصادف با ۵۸۸ میلادی بود لشگریان خاقان به خام ایران حمله ور شدند و طبری نوشته که سپاه هفتاد هزار نفری ایران که در مرزهای استان خراسان امروزی بودند به سرعت تار و مار شدند.در برخی از منابع از خاقان به عنوان امپراتور چین و در برخی از منابع به عنوان رئیس اقوام ترکی که در بالای ایران اقامت داشتند یاد می شود.
ادامه در ادامه نوشتار
در آن زمان ارتشیان خاقان سی صد هزار نفر بودند و ارتش ایران ۵۰۰ هزار نفر بهرام ۱۲ هزار نفر از ارتشیان ایران را برای مقابله با خاقان بر گزید که در برخی از متون ذکر شده که هر کدام از آنها برای حمل لوازم مورد نیاز سه اسب داشتند.بهرام برای مبارزه با خاقان از تیسفون به اهوزا و از آنجا از به یزد می رود و بعد از جمعاوری سپاهیانش برای اینکه خاقان متوجه ماجرا نشود از راه کرویر به خراسان می رود.
در هنگام جنگ بهرام سربازان خود را جمع می کرد و برای آنان از اهمیت وطن پرستی صحبت می کرد.
قبل از این جنگ بهرام در هنگام بازدید از بادکوبه که متوجه قدرت اشتعالی نفت شده بود دستور داد مهندسان سپاهش سلاحی شبیه به راکت های امروز درست کنند.این سلاح بروی قاطر نصب می شد و پنج نفر مسئول حمل و به کار بردن آن بودند و با کشیدن پرتاب می شد.
این جنگ در تاریخ جنگهای جهان نوعی جنگ بی نظیر بود زیرا بهرام با نبوغی که داشت موفق به ساختن نوعی موشک جنگی می شود و نخستین کسی بود که در طول تاریخ از این سلاح استفاده کرد وقتی که که ارایش جنگی سپاه خاقان به هم خورد بهرام به اسبهای خود دستور می دهد که با کمان های نفت آلود بطرف چشمهای فیلهای سپاه خاقات تیر اندازی کنند و فیل ها در آن موقع از کنترل سربازان خاقان خارج می شوند و سپاهیان خاقان را تار و مار می کنند خاقان که انتظار حمله مستقیم به سپاهش را نداشت فرار می کند و در این جنگ فرزندش را از دست می دهد.و بهرام با یک سپاه اندک ۱۲ هزار نفری که میانگین سنی آنها ۳۰ تا ۴۰ سال بود سپاه عظیم خاقان را شکست می دهد.
پس از نشستن خسرو پرویز به تخت پادشاهی بهرام با خسرو پرویز دچار تقابل شد در این مورد دو نظریه مطرح است که نظریه اول می گوید بهرام وقتی در یکی از جنگ ها در مقابل روم ناکام می ماند هرمز برای او یک لباس زنانه می فرستد و بهرام از خشم این عمل دست به شورش می زند نظریه دوم می گوید که بهرام که شنیده بود خسروپرویز بر علیه پدرش هرمز کودتا کرده بر علیه او قیام می کند.
تصویر سکه ضرب شده منقش به چهره بهرام چوبین
خسرو پرویز نیز که توانایی مقابله با بهرام را نداشت و از او شکست خورده بود به امپراتوری روم شرقی پناهنده می شود و با دختر پادشاه آنجا ازدواج می کند و از او طلب کمک می کند.خسرو پرویز با سپاهی که بیزانس موریکیوس امپراتور روم در اختیارش می گذارد به ایران حمله می کند و در ناحیه آذربایجان با بهرام در گیر می شود و بهرام چوبین را شکست می دهد.
پس از این شکست بهرام به خاقان شرقی ترک که با خاقانی که به ایران حمله کرده جنگ داشته پناهنده می شود اماخسرو پرویز با ارسال هدایایی برای خاتون همسر خاقان او را تحریک به کشتن بهرام ی کند بعد از مرگ بهرام خاقان ترک از گردیه خواهر بهرام خواستگاری کرد ولی او نپذیرفت و دستور بازگشت سپاهیان بهرام را به ایران داد.روم شرقی نیز در ازای کمک به خسرو پرویز بخش بزرگ ارمنستان، گرجستان ، و بعضی شهر های مسیحی نشین میانرودان چون آمیدا و نصیبین را دریافت نمود.
