احترام به جایگاه زن در دوران هخامنشی

احترام به جایگاه زن در دوران هخامنشی

در دوران شاهنشاهی هخامنشی، زنانی بوده اند که در چندین مورد، بالاتر از مردان قرار داشته اند. نمونه های بارز آن، کتیبه های تخت جمشید یا دریا سالاری بانو (آرتمیس) است .

داریوش بزرگ برای بنا نهادن کاخهای پارسه، از زنان به عنوان یکی از مهمترین نیروهای کاری استفاده میکرد. به شکلی که در چندین مورد کتیبه بدست آمده، نوشته شده است که زنی در اینجا مسئول بیش از صد نفر کارگر مرد بود و یا زنی دیگر به دلیل مهارت شغلی اش، حقوقی معادل سه مرد، دریافت میکرده است. یا در کتیبه ای دیگر آمده که زنان کارگر باردار در ساختن پارسه از حقوق شاهنشاهی برای استراحت و بارداری استفاده میکردند .

(سات اسپ) یکی از خویشاوندان دربار شاهنشاهی هخامنشی بود که به دلیل تجاوز به دختر باکره ای، به مرگ محکوم شد. سپس مادر وی نزد شاه رفت و شفاعت پسر را نمود. شاهنشاه ایران فرمان داد که اگر نمیخواهی او اعدام شود باید دور آفریقا را با کشتی بگردد و ماجرای آنجا را به رشته تحریر در آورد.

ولی او از ترس بیابانهای آفریقا و سفرهای دراز دریایی از سفر پرهیز کرد و به دروغ، پس از مدتی وانمود کرد که آفریقا را کامل دیده است. ولی داستانهای او با دید بزرگان پارسی، خیالی شناخته شد و در نهایت وی به جرم تجاوز به دوشیزه ای پارسی، به دار آویخته شد .

محققان باستان شناس انگلیسی، پس از سالها تحقیق، کانال خشایارشا را در یکی از شبه جزایر دریای اژه کشف کردند. خشایارشا در جریان فتح یونان، دستور حفر این کانال شگفت انگیز را که داستان آن، جنبه افسانه ای پیدا کرده بود، صادر کرد. این کانال در سطح زمین، 30 متر عرض داشته و برای عبور دو کشتی بادبانی جنگی کافی بود. کانال به گونه ای حفر شد که از هر دو طرف به سطح پایین شیب داشت و عرض کانال در عمق به 15 متر میرسید و طول این کانال، 2253 متر بوده است.

ترعه حفر شده توسط مهندسان خشایارشا، در شبه جزیره آتس شرقی ترین نقطه شبه جزیره کالسیدس قرار داشته که در راس آن واقع شده و از شمال به جنوب قرار گرفته است. حفر این کانال برای خشایارشا جنبه حیاتی داشت. چرا که در غیر اینصورت، ایرانیان میبایست کیلومترها در امتداد این شبه جزیره بسوی جنوب دریای اژه کشتیرانی کنند و دوباره همان مسیر را پس از رسیدن به دماغه جنوبی شبه جزیره، بسوی شمال طی کنند. هرودوت، حفر این کانال را در کتاب خود ذکر کرده بود، اما کسی این داستان شگفت انگیز را باور نمیکرد. ساختن این کانال که زیر رسوبات دریایی و لای و لجن 25 قرن گذشته دفن شده است، به استراتژی نظامی درخشان ایرانیها و مدیریت کار انسانی و مهندسی راه و ساختمان آنها گواهی میدهد.

دکتر بن ایزارلین میگوید: این یک اثر عظیم و غول پیکر و کاری شگفت انگیز بود. در جریان حفر کانال، کارگران میبایست زمین را بیل زده و خاک را داخل کیسه کرده، از پایین به بالا، دست به دست کنند.

ساختن کانال خشایارشا، علاوه بر مهندسی، ناشی از مهارت مدیریت نیز بود. دو نفر مهندس ایرانی بنام (بوبارس) و (ارتاخایس)، مامور انجام این کار شدند. ارتاخایس از نجبای هخامنشی بوده و به گفته هرودوت، این سردار نامی پارس، از حیث اندام از تمام پارسیها بلندتر و صدای بسیار رسایی داشته است. نزدیک کانال، برجستگی قبر مانندی است که تصور کرده اند شاید بقایای قبر ارتاخایس باشد که پس از مرگ،  به امر خشایارشا در همانجا به خاک سپرده شده است.

گمان میرود خشایارشا برای حفر کانال از مهندسان فینیقی نیز استفاده کرده است و تیمهایی از کارگران را در قسمتهای گوناگون کانال گماشته است. پس از جنگ سخت خشایارشا با یونانیان، کانال بطور کلی فراموش شد و به افسانه ها سپرده شد.

برگرفته از: کانال خشایارشا چگونه کشف شد. ترجمه دکتر حمید احمدی