آناهیتا

  آناهیتا

 آناهیتا

 

به سبب ارجمندی آب در ایران باستان چند ایزد برای پاسداری از آب وجود داشت که آناهیتا محبوبترین آنها است.او سرچشمه همه آبهای روی زمین است و فره زرتشت برای نگه داری به او سپرده شده است.-بندهش 143- اشیاء مفرغی لرستان گویای آن است که مادها اولین ایرانیانی بودند که آناهیتا را گرامی میداشتند.سنگ نبشته اردشیر دوم هخامنشی در همدان به آناهیتا اشاره دارد که شاید اولین سند مکتوب در این زمینه باشد. او میگوید مجسمه های آناهیتا را در شوش بابل و همدان نصب کرده است.در زمان اشکانیان آناهیتا با میترا و اهورامزدا یک مثلث مقدس را تشکیل میدهند. سکه های مکشوفه اشکانی در همدان و تخت سلیمان که به آناهیتا تعلق داشتند و اینکه تیرداد دوم اشکانی در معبد آناهیتای شهر ارشک تاج گذاری کرد نشان دهنده اهمیت آناهیتا در این دوره است.سنگ نبشته های مهم زیادی از دوره ساسانی مانند سنگ نبشته شاپور اول نرسی اول،طاق بستان خسرو پرویز و انوشیروان و معبد آناهیتای کنگاور و بیشاپور به آناهیتا تعلق دارند.ساسانیان در معبد آناهیتای استخر که اداره آنرا بر عهده داشتند شروع به کار کردند و هیربدان در معبد آناهیتای استخر برای نجات ایران یزدگرد سوم را به شاهی برگزیدند.به این ترتیب آغاز و پایان سلسله ساسانی با معبد آناهیتا آمیخته بود

آناهیتا ایزد بانوی آب

معبد آناهیتای کنگاور
معبد آناهیتای بیشاپور
معبد آناهیتای شیز

در زمان هخامنشیان به غیر از معابد آناهیتای همدان و استخر بقیه پرستشگاهها در فضای باز بودند.معبد آناهیتای کنگاور در زمان اشکانیان رونق بسیار داشت.حیات فرهنگی این معبد از سده پنجم میلادی تا یازده میلادی حکایت میکند.پرستشگاه آناهیتای بیشاپور نیز از مراکز مهم عبادی دوران ساسانیان بود
در معابد آناهیتا گذرهایی برای عبور آب ساخته میشد .این معابد در نزدیکی رودخانه یا قنات بودند و گذر های آب با شیب بسیار کم ساخته میشدند تا صدای حرکت آب به نرمی به گوش برسد. در این معابد محرابهایی برای نیایش ساخته میشد

معابد اناهیتا

آناهیتا در یونانی آنائیتیس ،ارمنی آناهیت و فارسی ناهید خوانده میشود.نام کامل این فرشته اردوی سوره اناهیتا است که اردی به معنی فزودن و بالاندن است و نام یکی از رودهای اساطیری است و معمولا با سوره به معنی زور با هم می آیند و اناهیتا از ترکیب حرف نفی ا وآهیته به معنی چرک و ناپلید است.آناهیتا یعنی نیالوده و پاک وبی آلایش. هیچ ایزدی در آیین زرتشتی به اندازه آناهیتا با گرمی و دلبستگی یاد نمی شود.در حالی که همزاد آناهیتا اپم نپات در مقام نوه آبها در دریاها زندگی می کند ، آناهیتا دوشیزه رودها،تجسم رودی توانگر و افسانه ای ،بیرون از اندازه طبیعی وتبلور آب مقدس و همه رودها است.او سرچشمه همه آبهای روی زمین است.اندامی بلند بالا و بی نظیر دارد.فره زرتشت برای نگه داری تا روز رستاخیز به آناهیتا سپرده شده تا در دریای فراخکرت در نیمروز و کنار البرز نگه داری شود